Deri
bütünlüğünün bozulduğu her durumda az
ama çok mutlaka skar dokusu (nedbe dokusu, yara izi) oluşacaksa da alınacak
bazı önlemler ve dikkat edilecek bazı noktalar ile sonucun daha iyi olması sağlanabilir.
Öncelikle yara
(ameliyat izi, kesikler, yanıklar, deri yaralanmaları vb.) iyileşme sürecinin
1-2 yıl sürdüğü akılda tutulmalı ve sabırlı olunmalıdır. Yaranın ilk günlerdeki
pembe, kırmızı, mor renginden dolayı daha çok dikkat çektiği, zaman içerisinde
renk soldukça daha az dikkat çekeceği hatırlanmalıdır.
Güneşten Korunma: Yeni
iyileşen yaralar ve yara izleri ultraviyole ışığa sağlam dokulardan daha
hassastır. Sağlam dokulara göre daha fazla pigmente olarak renkleri koyulaşır.
Aradaki renk farkı arttığı için izler daha fazla göze batar hale gelir. Özellikle yara oluşumunu takip eden ilk 2-3 ay boyunca
yara yeri güneşten korunmalıdır. Bu amaçla giysiler veya bantlar
kullanılabilir. Güneşe maruz kalan bölgeye özellikle yaz aylarında 50 koruma
faktörlü güneş kremi günde birkaç kez uygulanmalıdır.
Bantlar (Steri-strip): Yara
kenarlarındaki gerginlik ne kadar düşük olur ise yaralar o denli az nedbe
dokusu oluşturarak iyileşirler. Bu amaçla dikişler alındıktan sonra da yara
kenarlarını bir arada tutan ve gerginliği azaltan tıbbı bantların 3-6 hafta süre ile yara üzerinde
uygulandığında yara iyileşmesine olumlu olduğu bilinmektedir.
Masaj ve merhemler: Yara
iyileşme sürecinde vücutta aynı bir duvar ustasının duvar örerken tuğlaları
taşıması, yığması ve sonra her birinin arasında harç koyup düzgün bir duvar
örmesi gibi benzer işlemler olur. Bağ dokusu üreten hücreler (fibroblastlar)
öncelikle bağ dokusu temel taşları olan, ince saç tellerine benzetebileceğimiz
kollajeni üretir. Zamanla yumak halindeki kollajeni paralel demetler haline
getirerek onları birbirlerine bağlamaya başlar. İşte kollajen üretiminin hızlı
olduğu erken dönemde yaralar kaşınır, kabarır, rengi koyulaşır ve sertleşir.
Zaman içerisinde kollajen lifleri birbirlerine bağlanarak yönleri paralel
olmaya başladığında yaralar yumuşar, rengi açılır, kaşıntı azalır. Böylece zamanla
hem daha sağlam hem de daha düzgün bir yara izi oluşur. Bu süreçte yaralara
masaj yapılarak kollajen liflerini daha iyi organize olmasına yardımcı olur.
Daha iyi organize olan yara dokusu yumuşar ve rengi açılır. Bu amaçla bitkisel
içerikli veya silikon (ScarEx Jel, DermatixSi Ultra Jel) kremler vardır.
Silikon Jel Yamalar: Birkaç milimetre
kalınlığındaki silikon tabakanın yara üzerine uygulandığında yaranın daha
kaliteli bir skar dokusu ürettiği gözlemlenmiştir. Silikon yamalar sürekli uygulandığında deride tahriş olabileceğinden zaman
zaman ara vermek gerekebilir.
Bası Tedavisi: Özellikle yüzeyden kabarmaya meyilli
derin yanık gibi yara yerlerine tubuler bandaj veya özel giysiler kullanarak
yaraya belirli bir basınç uygulamak yararlı olmaktadır. Bu yöntem özellikle
yanık zemininde gelişen yara izlerinin tedavisinde tercih edilmektedir.
Steroid Uygulanması: Daha önceden kötü iyileşmiş
bir yaranın revize edilmesi amacı ile tekrar ameliyata alınan hastalarda yara
kenarları kapatılmadan önce steroidli ilaçlar uygulanması sorunun tekrarlama
ihtimalini azaltmaktadır.
Tüm bu
uygulamalara rağmen yara (ameliyat izi, kesikler, yanıklar, deri yaralanmaları
vb.) iyileşme sürecinin 1-2 yıl sürdüğü akılda tutulmalı ve sabırlı
olunmalıdır. Yaranın ilk günlerdeki pembe, kırmızı, mor renginden dolayı daha
çok dikkat çekeceği, zaman içerisinde renk soldukça daha az görünür hale
geleceği akılda tutulmalıdır.
Hepinize sağlıklı günler dilerim.
Prof. Dr. Halil İbrahim CANTER
Estetik Plastik ve
Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder